Tomasz Szubart, Muzyka a umysł. Problem znaczenia muzycznego w świetle współczesnej kognitywnej estetyki muzyki

W książce Muzyka a umysł. Problem znaczenia muzycznego w świetle współczesnej kognitywnej estetyki muzyki Autor prowadzi od Pitagorasa po neuroobrazowanie, by odpowiedzieć na pytanie, czy muzyka może znaczyć. Pokazuje, co dzieje się w umyśle, gdy słuchamy muzyki i zestawia te procesy z mechanizmami rozumienia języka. Wyjaśnia, dlaczego ewolucja mogła wykształcić w nas zdolność do przypisywania emocji strukturom dźwiękowym i jak współczesne badania kognitywistyczne próbują to uchwycić. Na koniec opisuje wyzwania, przed którymi staje naturalistyczna teoria znaczenia muzycznego, zarysowywuje szkic własnego rozwiązania opartego na teleosemantyce i wskazuje pytania, które wciąż czekają na odpowiedzi.

Autor, nie pomijając klasycznych koncepcji znaczenia, koncentruje się na perspektywie oferowanej przez współczesne nauki kognitywne. W szczególności rozważa, jak dalece pojęcie znaczenia muzycznego może być zrozumiane przy użyciu pojęć, jak reprezentacja mentalna i treść reprezentacji. Autor sprawnie przedstawia zarówno teoretyczne koncepcje dotyczące omawianego zagadnienia, jak i kluczowe wyniki badań empirycznych. Książka cechuje się godną uznania ostrożnością: Autor na równi omawia szanse, jakie dla zrozumienia znaczenia muzycznego mogą przynieść nauki kognitywne, jak i związane z nimi ograniczenia.

(z recenzji prof. Błażeja Skrzypulca)

Autor doskonale wyczuwa, jak bardzo w istocie skromne są wyniki cieszących się uznaniem badań prowadzonych nad znaczeniem muzyki, jak często wyniki te są nadinterpretowane, jak bardzo brakuje w tych badaniach porządnej refleksji pojęciowej. Z książki dowiemy się też, jak bardzo wciąż potrzebny jest w badaniach nad fenomenem wpływu muzyki na umysł komponent filozoficzno-analityczny, bez którego zbierane w badaniach empirycznych dane są „ślepe”. W wielu wypadkach Autor proponuje własne dystynkcje pojęciowe i wyjaśnienia, które rzucają światło na zasięg i ograniczenia współczesnych badań nad językowym charakterem muzyki.

(z recenzji prof. Anny Brożek)

Spis treści

PRZEDMOWA

1. WSTĘP

2. PROBLEM ZNACZENIA MUZYCZNEGO – EKSPLIKACJA I GŁÓWNE STANOWISKA FILOZOFICZNE

2.1. Wybrane stanowiska w historii filozofii

2.2. Wybrane stanowiska współczesne. Susanne Langer, Ludwig Wittgenstein, Peter Kivy, Roger Scruton

2.3. Próba taksonomii PZM. Podsumowanie

3. PROBLEM ZNACZENIA MUZYCZNEGO W KOGNITYWISTYCE

3.1. PZM a muzykologia obliczeniowa

3.2. PZM w neurobiologii poznawczej. Wybrane badania

3.2.1. Przetwarzanie syntaktyczne

3.2.1.1. Fedorenko, Patel i SSIRH

3.2.1.2. Koelsch – składnia

3.2.2. Przetwarzanie semantyczne. Koelscha neuropoznawcza teoria znaczenia muzycznego

3.3. PZM w psychologii ewolucyjnej

3.4. PZM a poznanie ucieleśnione

3.4.1. Afordancja muzyczna

3.5. Podsumowanie

4. PROGRAM I PROBLEMY KOGNITYWNEJ ESTETYKI MUZYKI NA PRZYKŁADZIE PZM   

4.1. Główne założenia i cele kognitywnej estetyki muzyki

4.2. Znaczenie i reprezentacja. Reprezentacja muzyczna a filozofia umysłu

4.2.1. Reprezentacja emocji muzycznych

4.2.2. Reprezentacja struktury muzycznej

4.2.3. Reprezentacja muzyczna wśród reprezentacji mentalnych?

4.2.4. Podsumowanie

4.3. Wybrane problemy metodologiczne w badaniach nad znaczeniem muzycznym

4.3.1. Wyjaśnianie

4.3.2. Redukcja

4.3.3. Rodzaje naturalne a emocje muzyczne

4.3.4. Realizm i antyrealizm

4.3.5. Wybrane problemy metodologiczne w neuronaukach poznawczych

4.3.6. Filozofia a nauka w badaniach nad znaczeniem muzycznym. Podsumowanie

5. ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

INDEKS NAZWISK

INDEKS RZECZOWY