Wpływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na innowacyjność gospodarek wschodzących. Przypadek Indii

Agata Wancio

Wpływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na innowacyjność gospodarek wschodzących

Przypadek Indii

Seria „Problemy Gospodarki Światowej” tom 9
red. nauk. Kazimierz Starzyk

ISBN 978-83-7507-257-0
Format B-5, 290 s., ilustr., Summary

Charakterystyczną cechą przemian zachodzących we współczesnej gospodarce światowej jest rosnąca rola gospodarek wschodzących w procesach globalizacji. Towarzyszy temu przenoszenie biegunów rozwoju ze świata transatlantyckiego do Azji. Indie w tych przemianach odgrywają znaczącą rolę, stając się tym samym jedną z gospodarek współdecydujących o dalszym rozwoju gospodarki światowej.

Na tym tle powstaje pytanie, jakie obecnie funkcje w rozwoju gospodarek wschodzących pełnią zagraniczne inwestycje bezpośrednie, które, wraz z wymianą handlową i transferem technologii, wpływają na ich innowacyjność, a w konsekwencji awans społeczno-ekonomiczny oraz wzrost znaczenia w gospodarce światowej.

Książka odpowiada na kluczowe pytania związane z wpływem czynników zewnętrznych, zwłaszcza inwestycji bezpośrednich, na rozwój gospodarek wschodzących. Podejmuje problemy ekonomiczne i społeczne towarzyszące internacjonalizacji gospodarki. Pionierski charakter polega również na tym, że Autorka ocenia skutki włączenia się gospodarek wschodzących w międzynarodowe przepływy kapitału w formie inwestycji bezpośrednich równolegle jako importerów i eksporterów.

Przedstawione w pracy rezultaty kompleksowych badań empirycznych, w tym realizowanych w Indiach, oraz sformułowane na ich podstawie nowatorskie oceny i wnioski stają się przydatne do dalszych badań zarówno w dziedzinie ekonomii międzynarodowej, jak i finansów międzynarodowych, zwłaszcza w obszarze wpływu międzynarodowego transferu kapitału i technologii na innowacyjność gospodarki.

Niniejsza książka może być użyteczna zarówno dla pracowników naukowych, jak i studentów zajmujących się ekonomicznymi problemami krajów rozwijających się. Jest przydatna również dla praktyki gospodarczej instytucji centralnych kształtujących zagraniczną politykę ekonomiczną oraz przedsiębiorstw podejmujących działalność na rynkach wschodzących, a Indii w szczególności .

Spis treści

Przedmowa

Wykaz skrótów

Wstęp

Rozdział I
Innowacyjność gospodarki i jej determinanty – aspekty teoretyczne

1 .1 . Podstawowe pojęcia i klasyfikacje

1 .1 .1 . Innowacyjność gospodarki – próba definicji
1 .1 .2 . Innowacyjność gospodarki – perspektywa mikro i makro
1 .1 .3 . Potencjał innowacyjny a potencjał technologiczny
1 .1 .4 . Definicja i rodzaje innowacji
1 .1 .5 . Wymiar ekonomiczny innowacji

1 .2 . Determinanty innowacyjności gospodarki

1 .3 . Sposoby pomiaru innowacyjności gospodarki

1 .4 . Innowacyjność gospodarek wschodzących

1 .4 .1 . Pojęcie gospodarki wschodzącej
1 .4 .2 . Specyfika gospodarek wschodzących w dziedzinie innowacyjności

1 .5 . Podsumowanie

Rozdział II
Wpływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych na innowacyjność gospodarki wschodzącej w świetle teorii i badań empirycznych

2 .1 . Oddziaływanie BIZ na innowacyjność gospodarek wschodzących

2 .1 .1 . Działalność produkcyjna i usługowa inwestorów
2 .1 .1 .1 . Skutki bezpośredniego oddziaływania
2 .1 .1 .2 . Skutki pośredniego oddziaływania (efekty spillover)
2 .1 .2 . Działalność badawczo-rozwojowa inwestorów
2 .1 .2 .1 . Skutki bezpośredniego oddziaływania
2 .1 .2 .2 . Skutki pośredniego oddziaływania
2 .1 .3 . Czynniki warunkujące pojawienie się efektów transferu technologii i dyfuzji wiedzy
2 .1 .3 .1 . Uwarunkowania po stronie gospodarki goszczącej
2 .1 .3 .2 . Uwarunkowania po stronie inwestora

2 .2 . Znaczenie ekspansji zagranicznej przedsiębiorstw z gospodarek wschodzących dla poprawy innowacyjności gospodarki macierzystej

2 .2 .1 . Wzmacnianie przewagi technologicznej poprzez inwestycje na rynkach zagranicznych – potencjalne korzyści
2 .2 .1 .1 . Ekspansja zagraniczna w celu przejęcia technologii i wiedzy – liderzy i maruderzy
2 .2 .1 .2 . Czynniki warunkujące postęp technologiczny maruderów poprzez inwestycje za granicą
2 .2 .1 .3 . Korzyści z poszukiwania wiedzy za granicą i sposoby ich osiągania
2 .2 .2 . Aktywa strategiczne jako motyw ekspansji firm z gospodarek wschodzących

2 .3 . Podsumowanie

Rozdział III
Innowacyjność gospodarki Indii w perspektywie międzynarodowej i krajowej

3 .1 . Dostępność zasobów dla innowacji

3 .1 .1 . Dostępność zasobów ludzkich
3 .1 .2 . Dostępność zasobów finansowych
3 .1 .3 . Dostępność zasobów rzeczowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 .2 . Zasoby zaangażowane w proces innowacyjny

3 .2 .1 . Zasoby ludzkie
3 .2 .2 . Zasoby kapitałowe i ich alokacja

3 .3 . Wyniki działalności innowacyjnej

3 .3 .1 . Liczba artykułów naukowych i częstotliwość cytowań
3 .3 .2 . Patenty i znaki towarowe
3 .3 .3 . Produkcja intensywnie wykorzystująca wiedzę i technikę
3 .3 .4 . Handel produktami wysokiej techniki
3 .3 .5 . Handel usługami o dużej intensywności wiedzy
3 .3 .6 . Saldo w międzynarodowym przepływie praw własności intelektualnej
3 .3 .7 . Zmiany produktywności
3 .3 .8 . Indeks innowacyjności gospodarki Indii

3 .4 . Specyfika Indii w dziedzinie innowacji: „innowacje frugalowe”

3 .5 . Podsumowanie

Rozdział IV Rola BIZ w rozwoju napędzanym innowacjami – analiza empiryczna na przykładzie Indii

4 .1 . Działalność produkcyjno-usługowa inwestorów zagranicznych

4 .1 .1 . Motywy przyciągania BIZ
4 .1 .2 . Wielkość i dynamika napływu BIZ
4 .1 .3 . Struktura branżowa
4 .1 .4 . Kraj pochodzenia
4 .1 .5 . Polityka rządu wobec napływu BIZ

4 .2 . Działalność badawczo-rozwojowa inwestorów zagranicznych

4 .2 .1 . Udział inwestorów zagranicznych w finansowaniu prac B+R
4 .2 .2 . Struktura sektorowa i branżowa projektów B+R
4 .2 .3 . Miejsce Indii w strategii B+R inwestorów zagranicznych

4 .3 . Ekspansja firm indyjskich na rynkach zagranicznych w poszukiwaniu źródeł innowacyjności

4 .3 .1 . Motywy ekspansji
4 .3 .2 . Wielkość i dynamika inwestycji
4 .3 .3 . Struktura branżowa
4 .3 .4 . Geograficzne kierunki ekspansji
4 .3 .5 . Polityka rządu wobec indyjskich inwestycji za granicą

4 .4 . Wpływ BIZ na działalność innowacyjną przedsiębiorstw – analiza z wykorzystaniem modelu ekonometrycznego
4 .4 .1 . Zakres danych i charakterystyka próby
4 .4 .2 . Specyfikacja modelu
4 .4 .2 .1 . Uzasadnienie wyboru modelu i jego opis
4 .4 .2 .2 . Hipotezy badawcze
4 .4 .2 .3 . Zestaw zmiennych objaśnianych i objaśniających
4 .4 .3 . Opis i analiza wyników estymacji parametrów równań modelowych

4 .5 . Podsumowanie

Podsumowanie i wnioski: próba zarysowania nowego paradygmatu w kwestii budowy strategii rozwoju napędzanego innowacjami poprzez równoległą internacjonalizację czynną i bierną

Summary The impact of foreign direct investment on innovation of emerging economies: The case of India

Spis tabel

Spis ramek

Spis rysunków

Spis załączników