Kancjonał braci czeskich

Niezwykła rzadkość w zbiorach bibliotecznych i na rynku antykwarycznym.

Prawdopodobnie jedyne wydanie kancjonału braci czeskich przeznaczone specjalnie dla zborów „na polskim i rosyjskim Śląsku” z przedmową księdza Piotra Sikory (m.in. Strzelin, Husyniec, hrabstwo kłodzkie, Tabor).

Kancyonál to gest Knjha Žalmů y Pjsnj duchownjch, od rozličných Mužů Božjch Bratřj Českých y giných k wzdclánj probuzenj a potěssenj Cýrkwe Krystowy w Bázni Božj složených, sebraných, podlé prawidla samého čistého y celého slowa Božjho upřjmně spořádaných, nynj pak w nowě w Hirssberku u Sam. Landolta wytisstěných. We Wratislawi k dostání w nakladatelstwí Wiljma Bohumila Korna Léta Páně 1850

Wratislaw : W.B. Korn, 1850

[tytuł w oryginalnym zapisie ortograficznym]

Format 16 x 10 cm ; stron [6], [1], [10], [1], [38], [2], 830, [4], [32], [38], [14] ; razem 986 stron ; oprawa: deska obciągnięta skórą, zapięcia z klamerkami

Hiřberk = Hirssberk = Hirschberg = Jelenia Góra

Ks. Piotr Sikora starszy (1761-1824) rozpoczął swoją krótką przedmowę słowami:

Wěrnj potomcy českých wystěhowanců, w hořegssjm y dolegssjm Slezku, gakož y w Glackěm Hrabstwj a w Pruskěm y Ruskěm Polsku rozptýleni!

[ Lojalni potomkowie czeskich wychodźców, rozproszeni w dalszym i bliższym Śląsku, jako też w Hrabstwie Kłodzkim oraz w pruskiej i rosyjskiej Polsce! ]

#Hiřberk, #Hirssberk, #Hirschberg, #JeleniaGóra, #PetrSikora, #Husyniec, #Husyněc, #Hussinetz, #Gęsiniec, #Strehlen, #Strzelin, #Poděbrady, #Gościęcice, #Penc, #Pentsch, #Pęcz

Jan Teofil Elsner (też Bohumil, Bogumił, Bogusław, Gottlieb), ur. 5 marca 1717 (Węgrów), zm. 21 kwietnia 1782 (Berlin), teolog, pisarz, ostatni senior Jednoty Braterskiej. Pochodził z rodziny czeskobraterskiej osiadłej na Podlasiu. Dorastał w Wielkopolskim Lesznie. Kształcił się w Berlinie, we Frankfurcie nad Odrą, a od 1738 na uniwersytecie w Lejdzie w Holandii. Po powrocie ze studiów (1743) krótko wygłaszał kazania w Lesznie i w Jędrzychowicach (gmina Szlichtyngowa); 1747 przeniósł się do Berlina, gdzie został kaznodzieją ewangelicko-reformowanym w tzw. kościele betlejemskim (nazwa nawiązuje do praskiej kaplicy, gdzie kazał Jan Hus). Choć pierwotnie posługiwał się językiem polskim, to w Berlinie opanował doskonale język czeski. Często polemizował z kaznodziejami luterańskimi. Po śmierci ostatniego biskupa Jednoty (Daniel Ernest Jabłoński zmarł 1741) został ostatnim seniorem braci czeskich.

Publikował rozprawy w językach niemieckim i łacińskim m.in. na temat dziejów Jednoty i działalności Jana Amosa Komeńskiego. W 1753 roku wydał wielokrotnie później wznawiany, opisany tu czeski kancjonał, używany m.in. przez większość czeskich gmin emigracyjnych. Nadto wydał m.in. katechizm, trzecie wydanie Biblii kralickiej i liczne głośne książki teologiczne. Elsnerowi zawdzięczamy znajomość wielu ważnych dzieł Komeńskiego, których pierwsze wydania zaginęły. Elsner Uważany jest za jednego z ojców odrodzenia czeskiego języka literackiego w XIX stuleciu.